Opiniestuk uit Trouw, www.trouw.nl
Cruiseschepen kunnen in de haven aan de stekker: dat zorgt voor minder overlast. Vreemd genoeg is Omtzigt daar tegen, constateert Christopher Christiaanse, adviseur en docent in de energietransitie.
De uitstoot van scheepsmotoren zorgt voor luchtvervuiling rondom havens. Deze overlast vermindert als aangemeerde schepen aan de stekker liggen: dan kan de motor uit. Om de uitrol van walstroomstekkers te versnellen werd in 2021 een belastingvoordeel ingevoerd. Helaas heeft Pieter Omtzigt een Kamermeerderheid ervan overtuigd om dit belastingvoordeel te schrappen. Zo worden omwonenden van havens onnodig langer blootgesteld aan lawaai en uitstoot.
Schepen worden aangedreven door grote verbrandingsmotoren waarmee zij ook hun eigen elektriciteit opwekken. Omdat ze ook in de haven stroom nodig hebben, blijft de motor altijd draaien. Dat zorgt voor lawaai en uitstoot. Cruiseterminals in binnensteden symboliseren deze overlast, als grote passagiersschepen hun rookwolken over stadscentra uitstoten. Bij een walstroominstallatie wordt een schip met een stekker aangesloten op het landelijke stroomnet. De motor kan worden uitgezet en overlast verdwijnt.
Een scheepsmotor zorgt sowieso voor overlast
Walstroom stuit echter op oneerlijke concurrentie: scheepsbrandstof is belastingvrij, maar op walstroom zit energiebelasting, waardoor het goedkoper is om stroom op te wekken met de scheepsmotor. In 2021 is de energiebelasting voor walstroom verlaagd, maar dat is dankzij Omtzigt nu ongedaan gemaakt, omdat hij het niet eerlijk vindt dat cruiseschippassagiers profiteren van een belastingvoordeel dat Nederlandse huishoudens niet hebben. Dat is een valse tegenstelling: In Nederland leggen per jaar 300 cruiseschepen aan, tegenover 35000 vrachtschepen.
Een scheepsmotor zorgt sowieso voor overlast, ongeacht of deze vracht of passagiers transporteert. En luchtverontreiniging is een enorm probleem voor de volksgezondheid. Ook financieel gezien is Omtzigts standpunt curieus: per huishouden levert zijn plan nog geen vier eurocent op. Een verwaarloosbaar bedrag, zeker als je het afzet tegen de waarde van volksgezondheid.
De EU stelt walstroom per 2030 verplicht. Maar dat geldt alleen voor container- en passagiersschepen, goed voor een vijfde van de Nederlandse scheepvaart. Voor de rest blijft walstroom een kostenoverweging: als het te duur is, zullen de schepen de motor laten draaien.
In plaats van een fossiele subsidie af te bouwen, verstevigt Omtzigt hiermee de positie van stookolie. Daarvan profiteren alleen de brandstofverkopers.
Christopher Christiaanse is adviseur en docent in de energietransitie
